Twoje Centrum Szkoleniowe

Przesyłanie plików na serwer: FTP, SFTP

W tej lekcji skupimy się na dwóch głównych protokołach służących do przesyłania plików: FTP (File Transfer Protocol) oraz SFTP (SSH File Transfer Protocol).

Poznasz różnice między tymi protokołami, dowiesz się, jak z nich korzystać, oraz jakie narzędzia mogą Ci w tym pomóc. Bez względu na to, czy korzystasz z hostingu współdzielonego, VPS czy serwera dedykowanego, umiejętność przesyłania plików na serwer jest kluczowa w pracy każdego web dewelopera.

 

Dlaczego przesyłanie plików na serwer jest ważne?

• Publikacja strony: Aby Twoja strona była dostępna w sieci, jej pliki muszą znajdować się na serwerze.
• Aktualizacje: Możesz wprowadzać zmiany i aktualizacje w swojej witrynie, przesyłając nowe wersje plików.
• Zarządzanie zasobami: Możliwość dodawania, edytowania i usuwania plików na serwerze.
• Backup: Przesyłanie i pobieranie plików umożliwia tworzenie kopii zapasowych.

 

FTP i SFTP – co to jest?

FTP (File Transfer Protocol)

FTP to protokół sieciowy służący do przesyłania plików między komputerami w sieci TCP/IP. Jest jednym z najstarszych i najprostszych sposobów transferu plików na serwer.

Cechy FTP:

• Prostota: Łatwy w użyciu i konfiguracji.
• Brak szyfrowania: Dane, w tym hasła, są przesyłane w formie niezaszyfrowanej, co stanowi ryzyko bezpieczeństwa.
• Powszechny: Obsługiwany przez większość serwerów i klientów FTP.

SFTP (SSH File Transfer Protocol)

SFTP to protokół zapewniający bezpieczny transfer plików poprzez połączenie SSH (Secure Shell). Jest bardziej zaawansowany i bezpieczny niż FTP.

Cechy SFTP:

• Bezpieczeństwo: Dane są szyfrowane podczas transferu, chroniąc je przed podsłuchem.
• Autoryzacja: Używa uwierzytelniania SSH, co zwiększa bezpieczeństwo.
• Funkcjonalność: Oferuje dodatkowe funkcje, takie jak zarządzanie plikami i uprawnieniami.

 

Porównanie FTP i SFTP

Cecha	FTP	SFTP
Bezpieczeństwo	Brak szyfrowania	Szyfrowane połączenie
Port	Domyślnie port 21	Domyślnie port 22
Uwierzytelnianie	Login i hasło przesyłane otwartym tekstem	Uwierzytelnianie SSH
Zastosowanie	Podstawowy transfer plików	Bezpieczny transfer i zarządzanie

Wniosek: SFTP jest zalecanym protokołem ze względu na bezpieczeństwo i funkcjonalność.

 

Jak korzystać z FTP i SFTP?

Aby przesyłać pliki na serwer za pomocą FTP lub SFTP, potrzebujesz:

1. Danych dostępowych: Adres serwera, login, hasło, port.
2. Klienta FTP/SFTP: Programu umożliwiającego połączenie z serwerem i zarządzanie plikami.

Popularne klienty FTP/SFTP

• FileZilla: Darmowy, otwartoźródłowy klient FTP/SFTP dostępny na Windows, macOS i Linux.
• WinSCP: Darmowy klient SFTP i FTP dla systemu Windows.
• Cyberduck: Klient FTP/SFTP dla macOS i Windows.
• Transmit: Płatny klient FTP/SFTP dla macOS.

 

Konfiguracja połączenia FTP/SFTP

Krok 1: Uzyskanie danych dostępowych

Skontaktuj się ze swoim dostawcą hostingu lub zaloguj się do panelu administracyjnego, aby uzyskać następujące informacje:

• Adres serwera: Może to być adres IP lub nazwa hosta (np. ftp.twojastrona.pl).
• Port: FTP domyślnie używa portu 21, SFTP – portu 22.
• Login i hasło: Dane uwierzytelniające do konta FTP/SFTP.
• Ścieżka docelowa: Katalog, w którym powinieneś umieścić pliki (np. /public_html/).

Krok 2: Instalacja klienta FTP/SFTP

Przykład z FileZilla:

1. Pobierz FileZilla z oficjalnej strony: https://filezilla-project.org/.
2. Zainstaluj program, postępując zgodnie z instrukcjami instalatora.

Krok 3: Konfiguracja połączenia w FileZilla

1. Uruchom FileZilla.

2. Otwórz Menedżera stron: Plik > Menedżer stron (lub skrót Ctrl+S).

3. Dodaj nową stronę:

   • Nowa strona: Kliknij przycisk Nowy wpis.
   • Nazwa: Nazwij swoje połączenie (np. Moja strona).

4. Uzupełnij dane:

   • Host: Adres serwera (np. ftp.twojastrona.pl).
   • Port: Jeśli używasz domyślnego, możesz zostawić puste.
   • Protokół: Wybierz SFTP – SSH File Transfer Protocol lub FTP – File Transfer Protocol.
   • Typ logowania: Wybierz Normalne.
   • Użytkownik: Twój login.
   • Hasło: Twoje hasło.

5. Zapisz ustawienia i połącz się.

Krok 4: Przesyłanie plików

Po połączeniu zobaczysz dwa panele:

• Lewy panel: Pliki na Twoim komputerze.
• Prawy panel: Pliki na serwerze.

Przesyłanie plików:

• Przeciągnij i upuść pliki z lewego panelu do prawego w odpowiedni katalog (np. /public_html/).
• Monitoruj postęp w dolnej części programu.

 

Bezpieczeństwo podczas korzystania z FTP/SFTP

Dlaczego warto używać SFTP zamiast FTP?

• Szyfrowanie: Dane, w tym hasła i pliki, są szyfrowane podczas transferu, co chroni przed podsłuchem.
• Bezpieczne uwierzytelnianie: Wykorzystuje protokół SSH.

Unikanie ryzyka związanego z FTP

• Nie używaj FTP w sieciach publicznych: Brak szyfrowania naraża Cię na przechwycenie danych.
• Jeśli musisz użyć FTP, rozważ zastosowanie dodatkowych zabezpieczeń, takich jak VPN.

 

Konfiguracja SFTP z kluczami SSH

Dla jeszcze większego bezpieczeństwa możesz użyć kluczy SSH zamiast hasła.

Krok 1: Generowanie klucza SSH

1. Na systemie Windows:

   • Użyj programu PuTTYgen (część zestawu PuTTY).

2. Na systemach macOS i Linux:

   • Otwórz terminal i wpisz:

     ssh-keygen -t rsa -b 4096 -C "twój_email@domena.pl"

      

3. Postępuj zgodnie z instrukcjami: Zapisz klucz prywatny i publiczny.

Krok 2: Dodanie klucza publicznego na serwerze

1. Zaloguj się do panelu administracyjnego hostingu.
2. Znajdź opcję zarządzania kluczami SSH.
3. Dodaj klucz publiczny, wklejając zawartość pliku id_rsa.pub.

Krok 3: Konfiguracja klienta SFTP

1. W FileZilla:

   • Menedżer stron: Edytuj swoje połączenie.
   • Typ logowania: Wybierz Klucz SSH.
   • Użytkownik: Twój login.
   • Klucz: Wskaż plik z kluczem prywatnym.

2. Zapisz ustawienia i połącz się.

 

Dobre praktyki przy przesyłaniu plików

1. Struktura katalogów

• Utrzymuj porządek: Organizuj pliki w logiczną strukturę katalogów.
• Unikaj przypadkowego usuwania: Uważaj podczas usuwania plików na serwerze.

2. Prawa dostępu do plików

• Ustaw odpowiednie uprawnienia: Zazwyczaj pliki powinny mieć uprawnienia 644, a katalogi 755.
• Unikaj uprawnień 777: Może to stanowić zagrożenie bezpieczeństwa.

3. Kopie zapasowe

• Przed większymi zmianami: Wykonaj kopię zapasową plików i bazy danych.
• Regularne backupy: Planuj regularne tworzenie kopii zapasowych.

4. Używaj SFTP

• Bezpieczeństwo przede wszystkim: Zawsze preferuj SFTP nad FTP.

 

Częste problemy i ich rozwiązania

1. Nie można połączyć się z serwerem

• Problem: Błąd połączenia, brak odpowiedzi serwera.
• Rozwiązanie:
  • Sprawdź poprawność danych dostępowych.
  • Upewnij się, że port jest otwarty w Twojej sieci (np. nie jest blokowany przez firewall).
  • Skontaktuj się z dostawcą hostingu.

2. Odmowa dostępu podczas przesyłania plików

• Problem: Nie możesz przesłać plików do określonego katalogu.
• Rozwiązanie:
  • Sprawdź uprawnienia do katalogu na serwerze.
  • Upewnij się, że masz odpowiednie uprawnienia do zapisu.
  • Skontaktuj się z administratorem serwera.

3. Błędy podczas transferu plików

• Problem: Transfer jest przerywany, pliki są niekompletne.
• Rozwiązanie:
  • Sprawdź stabilność swojego połączenia internetowego.
  • Spróbuj przesłać pliki ponownie.
  • Zaktualizuj klienta FTP/SFTP do najnowszej wersji.

4. Nieprawidłowe wyświetlanie strony po przesłaniu plików

• Problem: Strona nie działa poprawnie po przesłaniu plików.
• Rozwiązanie:
  • Upewnij się, że pliki zostały przesłane do właściwego katalogu (np. /public_html/).
  • Sprawdź, czy wszystkie pliki zostały poprawnie przesłane.
  • Sprawdź uprawnienia do plików.

 

Narzędzia do przesyłania plików

1. FileZilla

• Strona: https://filezilla-project.org/
• Funkcje:
  • Obsługa FTP, SFTP i FTPS.
  • Przejrzysty interfejs.
  • Menedżer stron do zarządzania połączeniami.

2. WinSCP

• Strona: https://winscp.net/
• Funkcje:
  • Obsługa SFTP, SCP, FTP i WebDAV.
  • Integracja z Eksploratorem Windows.
  • Skrypty i automatyzacja.

3. Cyberduck

• Strona: https://cyberduck.io/
• Funkcje:
  • Dostępny na macOS i Windows.
  • Obsługa SFTP, FTP, WebDAV, Amazon S3, Google Drive i innych.
  • Integracja z edytorami tekstu.

4. Terminal (macOS, Linux)

• Komenda:

  sftp użytkownik@serwer

   

• Użycie:
  • Dla zaawansowanych użytkowników.
  • Możliwość automatyzacji poprzez skrypty.

 

Podsumowanie

W tej lekcji nauczyliśmy się:

• Czym są protokoły FTP i SFTP oraz jakie są między nimi różnice.
• Jak skonfigurować połączenie FTP/SFTP za pomocą klienta, takiego jak FileZilla.
• Dlaczego SFTP jest zalecanym protokołem ze względu na bezpieczeństwo.
• Jak przesyłać pliki na serwer i zarządzać nimi.
• Dobrych praktyk przy korzystaniu z FTP/SFTP, takich jak ustawianie praw dostępu i tworzenie kopii zapasowych.
• Jak rozwiązywać typowe problemy związane z transferem plików.

Przesyłanie plików na serwer to kluczowa umiejętność w web developmencie. Dzięki znajomości FTP i SFTP możesz efektywnie zarządzać swoją stroną internetową, aktualizować ją i utrzymywać w dobrej kondycji.

 

Zadania do samodzielnego wykonania

1. Skonfiguruj połączenie SFTP:

   • Pobierz i zainstaluj FileZilla lub innego klienta SFTP.
   • Uzyskaj dane dostępowe do swojego serwera.
   • Skonfiguruj połączenie i połącz się z serwerem.

2. Prześlij pliki swojej strony na serwer:

   • Przesuń pliki z lokalnego komputera na serwer w odpowiedni katalog.
   • Upewnij się, że strona działa poprawnie po przesłaniu.

3. Ustaw uprawnienia do plików:

   • Sprawdź uprawnienia do plików i katalogów na serwerze.
   • Ustaw odpowiednie prawa dostępu (pliki 644, katalogi 755).

4. Skonfiguruj uwierzytelnianie za pomocą kluczy SSH (opcjonalnie):

   • Wygeneruj klucz SSH.
   • Dodaj klucz publiczny na serwerze.
   • Skonfiguruj klienta SFTP do używania klucza prywatnego.

 

Ciekawostka

Czy wiesz, że protokół FTP został po raz pierwszy zdefiniowany w 1971 roku, zanim powstał internet w dzisiejszej formie? Mimo swojego wieku, FTP nadal jest powszechnie używany, choć coraz częściej zastępowany przez bezpieczniejsze protokoły, takie jak SFTP i FTPS, które spełniają współczesne standardy bezpieczeństwa.