Twoje Centrum Szkoleniowe

Atrybuty ARIA: rozszerzanie semantyki dla technologii asystujących

ARIA (Accessible Rich Internet Applications) to zestaw atrybutów, które pozwalają na rozszerzenie semantyki HTML, co jest szczególnie ważne dla użytkowników korzystających z technologii asystujących, takich jak czytniki ekranu.

Tworzenie dostępnych stron internetowych to nie tylko kwestia etyki, ale także wymóg prawny w wielu krajach. Poprzez zrozumienie i zastosowanie atrybutów ARIA, możesz zapewnić, że Twoje strony są dostępne dla wszystkich użytkowników, niezależnie od ich możliwości.

Dlaczego ARIA jest ważna?

• Rozszerzenie semantyki: Standardowe znaczniki HTML nie zawsze są wystarczające do opisania złożonych interfejsów użytkownika. ARIA pozwala na dodanie dodatkowych informacji semantycznych.
• Wsparcie dla interaktywnych elementów: W aplikacjach internetowych często tworzone są niestandardowe komponenty (np. rozwijane menu, suwaki), które nie są domyślnie rozpoznawane przez technologie asystujące.
• Poprawa dostępności: ARIA umożliwia technologiom asystującym lepsze zrozumienie struktury i funkcji elementów na stronie, co przekłada się na lepsze doświadczenie użytkownika.

Podstawowe pojęcia ARIA

Role ARIA

Role definiują, jak dany element powinien być interpretowany przez technologie asystujące. Istnieją trzy główne typy ról:

• Role landmark: Definiują główne sekcje strony (np. banner, navigation, main).
• Role widget: Określają interaktywne elementy interfejsu (np. button, slider, tab).
• Role dokumentu: Opisują strukturę treści (np. article, heading).

Stany i właściwości ARIA

Stany i właściwości dostarczają dodatkowych informacji o aktualnym stanie lub cechach elementu.

• Stany (aria-*): Mogą się zmieniać w czasie (np. aria-checked, aria-expanded).
• Właściwości (aria-*): Są statyczne lub zmieniają się rzadko (np. aria-label, aria-labelledby).

Jak używać atrybutów ARIA

1. Dodawanie ról do elementów

Przykład:

Jeśli używasz elementu <div> jako przycisku, możesz dodać rolę button:

<div role="button" tabindex="0">Kliknij mnie</div>

Wyjaśnienie:

• role="button": Informuje technologie asystujące, że ten element zachowuje się jak przycisk.
• tabindex="0": Umożliwia fokusowanie elementu za pomocą klawiatury.

2. Używanie stanów i właściwości ARIA

Przykład:

Tworzenie rozwijanego menu:

<button aria-expanded="false" aria-controls="menu1" id="menuButton">Menu</button>
<ul id="menu1" hidden>
  <li><a href="#">Opcja 1</a></li>
  <li><a href="#">Opcja 2</a></li>
</ul>

JavaScript:

const button = document.getElementById('menuButton');
const menu = document.getElementById('menu1');

button.addEventListener('click', () => {
  const expanded = button.getAttribute('aria-expanded') === 'true' || false;
  button.setAttribute('aria-expanded', !expanded);
  menu.hidden = expanded;
});

Wyjaśnienie:

• aria-expanded: Informuje, czy menu jest rozwinięte (true) czy zwinięte (false).
• aria-controls: Wskazuje na element, który jest kontrolowany (w tym przypadku lista ul z id menu1).

3. Opisywanie elementów za pomocą aria-label i aria-labelledby

Przykład z aria-label:

<button aria-label="Zamknij okno">✖</button>

Wyjaśnienie:

• aria-label: Dostarcza tekstowego opisu elementu, który jest czytany przez technologie asystujące.

Przykład z aria-labelledby:

<h2 id="sectionTitle">Sekcja 1</h2>
<div role="region" aria-labelledby="sectionTitle">
  <p>Treść sekcji...</p>
</div>

Wyjaśnienie:

• aria-labelledby: Odnosi się do elementu, którego treść będzie użyta jako etykieta.

4. Używanie aria-live dla dynamicznych treści

Przykład:

<div aria-live="polite" id="statusMessage"></div>

JavaScript:

document.getElementById('statusMessage').textContent = 'Operacja zakończona pomyślnie.';

Wyjaśnienie:

• aria-live: Informuje technologie asystujące o zmianach treści, które powinny być ogłoszone użytkownikowi.

Praktyczne przykłady zastosowania ARIA

1. Niestandardowy przycisk

HTML:

<div class="custom-button" role="button" tabindex="0" aria-pressed="false">
  Przełącz
</div>

JavaScript:

const button = document.querySelector('.custom-button');

button.addEventListener('click', () => {
  const pressed = button.getAttribute('aria-pressed') === 'true';
  button.setAttribute('aria-pressed', !pressed);
});

Wyjaśnienie:

• aria-pressed: Informuje o stanie przycisku (wciśnięty/niewciśnięty).

2. Karuzela obrazków

HTML:

<div class="carousel" aria-roledescription="karuzela">
  <div class="carousel__slide" role="group" aria-roledescription="slajd" aria-label="Slajd 1 z 3">
    <img src="obrazek1.jpg" alt="Opis obrazka 1">
  </div>
  <!-- Kolejne slajdy -->
</div>

Wyjaśnienie:

• aria-roledescription: Dostarcza dodatkowego opisu roli elementu.
• aria-label: Informuje o numerze slajdu i ich łącznej liczbie.

3. Pola formularza z błędami

HTML:

<label for="email">E-mail:</label>
<input type="email" id="email" aria-invalid="false" aria-describedby="emailError">
<div id="emailError" role="alert"></div>

JavaScript (w przypadku błędu):

const emailInput = document.getElementById('email');
const emailError = document.getElementById('emailError');

emailInput.setAttribute('aria-invalid', 'true');
emailError.textContent = 'Proszę wprowadzić poprawny adres e-mail.';

Wyjaśnienie:

• aria-invalid: Informuje, że wartość pola jest nieprawidłowa.
• aria-describedby: Odnosi się do elementu zawierającego dodatkowy opis lub komunikat o błędzie.
• role="alert": Informuje, że treść powinna być natychmiast ogłoszona przez technologie asystujące.

Dobre praktyki w używaniu ARIA

1. Używaj ARIA tylko wtedy, gdy to konieczne

• Zasada pierwsza ARIA: Jeśli możesz użyć natywnego elementu HTML lub semantycznego znacznika, zrób to zamiast dodawać ARIA.
• Przykład: Zamiast tworzyć przycisk z <div> i dodawać role="button", użyj po prostu <button>.

2. Nie nadpisuj istniejącej semantyki

• Unikaj dodawania ról lub atrybutów ARIA do elementów, które już mają odpowiednią semantykę.
• Błąd: <button role="link">Kliknij mnie</button>
• Rozwiązanie: Jeśli potrzebujesz linku, użyj <a href="#">.

3. Zapewnij interakcję z klawiatury

• Jeśli dodajesz interaktywne elementy z niestandardowymi rolami, upewnij się, że są one dostępne z klawiatury.
• Dodaj atrybut tabindex="0" dla elementów, które nie są domyślnie fokusowane.

4. Aktualizuj stany ARIA dynamicznie

• Jeśli stan elementu się zmienia (np. menu się rozwija), zaktualizuj odpowiednie atrybuty ARIA, aby odzwierciedlić ten stan.
• Przykład: Aktualizacja aria-expanded z false na true po rozwinięciu menu.

5. Testuj z technologiami asystującymi

• Sprawdź, jak Twoja strona działa z czytnikami ekranu i innymi technologiami asystującymi.
• Upewnij się, że dodane atrybuty ARIA faktycznie poprawiają dostępność, a nie wprowadzają zamieszania.

Częste błędy i jak ich unikać

1. Nadużywanie ARIA

Błąd:

• Dodawanie atrybutów ARIA do wszystkich elementów bez potrzeby.

Rozwiązanie:

• Używaj ARIA tylko tam, gdzie jest to konieczne, i gdzie natywne elementy HTML nie są wystarczające.

2. Niepoprawne role lub atrybuty

Błąd:

• Używanie niewłaściwych ról lub atrybutów, co może wprowadzać w błąd technologie asystujące.

Rozwiązanie:

• Zapoznaj się z dokumentacją ARIA i używaj odpowiednich ról i atrybutów.

3. Brak aktualizacji stanów ARIA

Błąd:

• Stan elementu zmienia się, ale atrybut ARIA pozostaje niezmieniony.

Rozwiązanie:

• Zawsze aktualizuj atrybuty ARIA, aby odzwierciedlały aktualny stan interfejsu.

4. Niezgodność z interakcjami użytkownika

Błąd:

• Element wygląda jak przycisk, ale nie reaguje na klawisz Enter lub Spacja.

Rozwiązanie:

• Upewnij się, że elementy interaktywne reagują na odpowiednie zdarzenia klawiatury.

5. Brak testowania

Błąd:

• Zakładanie, że dodanie ARIA automatycznie poprawi dostępność.

Rozwiązanie:

• Testuj stronę z użyciem czytników ekranu i innych technologii asystujących.

Narzędzia do testowania ARIA

1. Wtyczki do przeglądarek

• Axe DevTools: Analizuje stronę pod kątem dostępności i wskazuje problemy związane z ARIA.
• WAVE: Dostarcza wizualną analizę dostępności strony.

2. Czytniki ekranu

• NVDA: Darmowy czytnik ekranu dla systemu Windows.
• VoiceOver: Wbudowany czytnik ekranu w systemach macOS i iOS.
• JAWS: Popularny czytnik ekranu dla systemu Windows (wersja płatna).

3. Narzędzia deweloperskie

• Wbudowane narzędzia w przeglądarkach (np. Chrome DevTools) pozwalają na podgląd drzewa dostępności i atrybutów ARIA.

Podsumowanie

W tej lekcji nauczyliśmy się:

• Czym są atrybuty ARIA i jak rozszerzają semantykę dla technologii asystujących.
• Jak używać ról, stanów i właściwości ARIA do poprawy dostępności interaktywnych elementów.
• Dobrych praktyk w stosowaniu ARIA, takich jak używanie natywnych elementów HTML, gdy to możliwe.
• Jak unikać częstych błędów, takich jak nadużywanie ARIA czy nieaktualizowanie stanów.
• Jak testować dostępność z użyciem ARIA za pomocą narzędzi i technologii asystujących.

Atrybuty ARIA są potężnym narzędziem w tworzeniu dostępnych aplikacji internetowych, szczególnie gdy standardowe znaczniki HTML nie wystarczają. Pamiętaj jednak, że ARIA nie zastępuje semantycznego HTML i powinno być używane jako uzupełnienie, a nie zamiennik.

Zadania do samodzielnego wykonania

1. Stwórz niestandardowy komponent z użyciem ARIA:

   • Zaprojektuj prosty komponent (np. akordeon lub rozwijane menu) przy użyciu elementów <div> lub <span>.
   • Dodaj odpowiednie role i atrybuty ARIA, aby uczynić go dostępnym.
   • Upewnij się, że elementy są fokusowane za pomocą klawiatury i reagują na zdarzenia klawiatury.

2. Przeanalizuj istniejącą stronę pod kątem ARIA:

   • Wybierz stronę internetową (może być Twoja własna lub dowolna inna).
   • Użyj narzędzi takich jak Axe DevTools, aby sprawdzić, czy są na niej problemy związane z ARIA.
   • Zanotuj znalezione problemy i zastanów się, jak można je rozwiązać.

3. Przetestuj działanie ARIA z czytnikiem ekranu:

   • Zainstaluj czytnik ekranu (np. NVDA).
   • Odwiedź stronę z interaktywnymi elementami wykorzystującymi ARIA.
   • Sprawdź, jak czytnik ekranu interpretuje te elementy i czy informacje są przekazywane w sposób zrozumiały.

Ciekawostka

Czy wiesz, że ARIA została stworzona jako odpowiedź na rozwój dynamicznych aplikacji internetowych, które korzystają z technologii takich jak AJAX? W miarę jak strony stawały się coraz bardziej interaktywne, tradycyjne technologie asystujące miały trudności z interpretacją dynamicznych zmian w interfejsie użytkownika. ARIA pozwala deweloperom na informowanie tych technologii o zmianach stanu i strukturze strony, co znacznie poprawia dostępność nowoczesnych aplikacji internetowych.