Twoje Centrum Szkoleniowe

Powtórzenie kluczowych pojęć i zasad

Poniżej znajdziesz skrócone podsumowanie najważniejszych pojęć, zasad i operacji z zakresu baz danych i SQL. Ta ściąga pomoże Ci przypomnieć kluczowe informacje na temat zarządzania bazami danych.

Wprowadzenie do baz danych i SQL

• Bazy danych: Zbiór uporządkowanych informacji przechowywanych i zarządzanych za pomocą odpowiednich narzędzi. Przykłady: MySQL, SQLite, Microsoft SQL Server.
• SQL (Structured Query Language): Język służący do komunikacji z bazą danych, który umożliwia tworzenie, modyfikowanie, przeszukiwanie i usuwanie danych.
• Diagram ERD (Entity-Relationship Diagram): Graficzne przedstawienie encji, ich atrybutów oraz relacji między nimi.
  • Encja: Obiekt lub pojęcie, które chcemy przechowywać w bazie danych, np. Student, Zamowienie.
  • Atrybut: Właściwości encji, np. imie i nazwisko dla encji Student.
  • Relacja: Połączenie między encjami, które pokazuje, jak są one ze sobą powiązane, np. Student jest zapisany na Kurs.
• DBMS (Systemy Zarządzania Bazami Danych): Oprogramowanie do tworzenia i zarządzania bazami danych, np. MySQL.

Zarządzanie strukturą bazy danych

• Tworzenie bazy danych (CREATE DATABASE): Tworzy nową bazę danych, w której będą przechowywane wszystkie tabele i dane.
• Modyfikacja bazy danych (ALTER DATABASE): Pozwala zmieniać nazwę lub ustawienia istniejącej bazy danych.
• Usuwanie bazy danych (DROP DATABASE): Trwale usuwa bazę danych wraz z jej tabelami i danymi.
• Tworzenie tabel (CREATE TABLE): Definiowanie tabel do przechowywania danych, w tym określanie kolumn oraz ich typów danych, np. INT, VARCHAR, DATE.
• Klucze główne i obce (PRIMARY KEY, FOREIGN KEY): Klucz główny jednoznacznie identyfikuje każdy wiersz w tabeli, a klucz obcy tworzy powiązania między tabelami, co pozwala na tworzenie relacji między danymi.
• Modyfikacja tabel (ALTER TABLE): Dodawanie, zmienianie lub usuwanie kolumn w tabelach, aby dostosować ich strukturę do potrzeb.
• Usuwanie tabel (DROP TABLE): Usuwa całą tabelę z bazy danych, co oznacza utratę wszystkich jej danych.
• Widoki (CREATE VIEW, ALTER VIEW, DROP VIEW): Widoki to wirtualne tabele oparte na wynikach zapytań SQL, które ułatwiają pracę z danymi.

Operacje na danych

• Wstawianie danych (INSERT INTO): Dodaje nowe rekordy (wiersze) do tabeli.
• Usuwanie danych (DELETE): Usuwa rekordy z tabeli na podstawie określonych warunków.
• Transakcje (BEGIN, COMMIT, ROLLBACK): Grupują operacje, aby zapewnić spójność danych. COMMIT zatwierdza zmiany, a ROLLBACK cofa je, jeśli coś poszło nie tak.

Wyszukiwanie i przetwarzanie danych w SQL

• Tworzenie zapytań (SELECT): Pobiera dane z tabeli na podstawie określonych kryteriów.
• Filtrowanie danych (WHERE): Wybiera wiersze, które spełniają określone warunki, np. WHERE wiek > 18.
• Operatory porównania (=, >, <) i operatory logiczne (AND, OR, NOT): Używane do budowania bardziej złożonych warunków wyszukiwania.
• Sortowanie wyników (ORDER BY): Sortuje wyniki zapytania według określonych kolumn, np. ORDER BY nazwisko.
• Zaawansowane filtrowanie (LIKE, BETWEEN): LIKE dopasowuje wzorce, np. LIKE 'A%' dla imion zaczynających się na A. BETWEEN wybiera wartości z określonego zakresu, np. BETWEEN 100 AND 200.
• Operatory matematyczne (+, -, *, /) i operatory logiczne (AND, OR): Wykonują operacje na danych, np. obliczenia matematyczne w zapytaniach.
• Aliasowanie (AS): Nadaje nową nazwę kolumnie lub tabeli w wynikach zapytania, aby były bardziej czytelne.

Funkcje agregujące i grupowanie

• Funkcje agregujące (COUNT, SUM, AVG, MIN, MAX): Służą do wykonywania operacji na grupach danych, np. zliczania wierszy (COUNT), sumowania wartości (SUM), obliczania średniej (AVG), znajdowania minimalnej (MIN) lub maksymalnej (MAX) wartości.
• Grupowanie wyników (GROUP BY): Grupuje rekordy, aby można było zastosować funkcje agregujące do każdej grupy, np. GROUP BY nazwa_klienta.
• Filtracja grup (HAVING): Filtruje grupy utworzone za pomocą GROUP BY, aby wyświetlić tylko te, które spełniają określone warunki, np. HAVING SUM(kwota) > 1000.

Łączenie tabel w SQL

• Łączenia tabel (JOIN): Łączy dane z różnych tabel, aby uzyskać pełniejsze informacje.
  • INNER JOIN: Pobiera tylko te wiersze, które mają dopasowanie w obu tabelach.
  • LEFT JOIN: Pobiera wszystkie wiersze z lewej tabeli, nawet jeśli nie mają dopasowania w prawej tabeli.
  • RIGHT JOIN: Pobiera wszystkie wiersze z prawej tabeli, nawet jeśli nie mają dopasowania w lewej tabeli.
  • FULL JOIN: Pobiera wszystkie wiersze z obu tabel, niezależnie od tego, czy mają dopasowanie.

Podzapytania

• Podzapytania: Zapytania wykonywane wewnątrz innych zapytań, aby zwrócić wyniki do zapytania głównego.
• Operatory ilościowe (ANY, ALL, SOME) i operator EXISTS: Używane z podzapytaniami, aby sprawdzić, czy spełnione są określone warunki, np. EXISTS sprawdza, czy podzapytanie zwraca wynik.

Zabezpieczenia i prawa dostępu

• Użytkownicy i role: Zarządzanie użytkownikami i nadawanie im uprawnień do korzystania z bazy danych, takich jak odczyt, zapis lub modyfikacja danych.
• Bezpieczeństwo danych: Ochrona danych przed nieuprawnionym dostępem za pomocą szyfrowania, maskowania danych oraz zarządzania kluczami szyfrowania.

Indeksy i optymalizacja zapytań

• Indeksy (INDEX): Służą do przyspieszania wyszukiwania danych w tabelach, podobnie jak indeks w książce pozwala szybciej znaleźć informacje.
• Indeksy złożone: Indeksy obejmujące więcej niż jedną kolumnę, aby przyspieszyć bardziej złożone zapytania.
• Analiza planu wykonania zapytań (EXPLAIN): Narzędzie, które pomaga zrozumieć, jak baza danych wykonuje zapytania, co jest przydatne do ich optymalizacji.

Normalizacja baz danych

• Normalizacja: Proces organizowania danych w bazie, aby usunąć nadmiarowość i zapewnić spójność danych.
  • 1NF (Pierwsza forma normalna): Dane w każdej kolumnie muszą być atomowe, czyli jednowartościowe.
  • 2NF (Druga forma normalna): Eliminuje zależności częściowe — każda kolumna niekluczowa powinna zależeć od całego klucza głównego.
  • 3NF (Trzecia forma normalna): Eliminuje zależności przechodnie, czyli kolumny niekluczowe nie powinny zależeć od innych kolumn niekluczowych.
• Denormalizacja: Proces odwrotny do normalizacji, polegający na łączeniu tabel w celu przyspieszenia odczytu danych.